Hoe werkt de (massa)media in het kader van conflictsituaties zoals oorlogen, terrorisme of de vluchtelingenproblematiek? Peter Verlinden bracht meer dan 30 jaar lang voor VRT verslag uit van oorlogen en tragedies wereldwijd. Zowat de helft van die tijd doceerde hij ook ‘Media en Internationale Conflicten’ aan de KU Leuven. In zijn lezing ‘Massamedia: vredesduiven of oorlogsstokers?’ bespreekt hij de rol en werking van de massamedia: van nieuwsselectie tot de manier waarop ze en invloed kunnen uitoefenen op het verloop van het conflict en omgekeerd. Hij vertelt er zelf meer over. 

Hoe en waarom koppelde u uw terreinkennis aan de academische kennis over het functioneren van de massamedia?

“Ik ben altijd al een kritische journalist geweest, ook over de manier waarop wij op het terrein functioneren. Dikwijls stelde ik mij de vraag waarom wij journalisten doen wat we doen, waarom we bepaalde verhalen brengen en andere niet of veel minder, waarom we het nieuws brengen met een bepaalde invalshoek. De antwoorden op die vragen zocht en vond ik in het uitgebreide academisch onderzoek dat doorgaans bij journalisten zo goed als onbekend is. Zo stelde ik mijn cursus samen voor de universiteit: voorbeelden uit de praktijk, dikwijls mijn eigen reportages, om die vervolgens op basis van de wetenschappelijke kennis te analyseren. Zo leg ik uit hoe die ‘mediamachine’ eigenlijk functioneert.”

Bent u zelf in al die jaren op verrassende inzichten gestoten die u ook naar een breder publiek brengt?

“Ik kreeg alvast antwoorden op mijn eigen vragen over hoe nieuws geselecteerd wordt, en volgens welke criteria. Ik realiseerde me snel, en ik blijf dat vreemd vinden, dat de media volgens bepaalde mechanismen functioneren terwijl de journalisten zelf zich daar nauwelijks bewust van zijn. Het is een beetje alsof je het vliegtuig neemt en niet beseft dat je opstijgt, door de lucht vliegt, en weer landt. Zeker bij internationale conflicten, als de tegenstellingen tussen de betrokken partijen op scherp staan, kan je vaststellen hoe massamedia hun vaste rol spelen: zij volgen doorgaans de lijn van het land waar ze zelf toe behoren, zeker als hun politieke machthebbers op één lijn staan.”

Soms hoor je zeggen dat de politiek zelf aan de touwtjes van de massamedia trekt.

“Dat klopt niet, of toch niet bij ons, in de Westerse democratieën waar er persvrijheid heerst en de media vrij hun eigen keuzes maken. Het verhaal zit veel ingewikkelder in elkaar. Daarom precies geef ik hierover lezingen en cursussen. Pas als je goed weet wat de relatie is tussen media, politiek en conflicten kan je nadenken over hoe de media beter, onafhankelijker en kritischer zouden kunnen functioneren. En dat is volgens mij echt wel nodig.”

Meer weten over deze lezing, of ze op de agenda van je Raakpunt zetten? Surf naar www.raakvzw.be/activiteiten